Zewsząd słyszymy, że musimy bardzo dokładnie zaplanować przyszłość. Już jako dzieci musimy zdecydować o tym czego chcemy (a raczej mamy) się uczyć, aby oczywiście mieć pewne zatrudnienie. Za wszelkie niepowodzenia jesteśmy surowo karani, a więc samo planowanie jest już stresujące. W dzisiejszym artykule staramy się wskazać, jak planować przyszłość edukacyjno-zawodową tak, aby odnieść sukces i nie odczuwać stresu.
Jak planować przyszłość – zasady ogólne
Jeśli chcemy planować przyszłość musimy zaakceptować pewien niewygodny fakt. Mianowicie coraz trudniej ją przewidzieć na tyle, abyśmy mogli ją zaplanować w 100%. Złożoność i dynamika świata są tak duże, że planowanie przyszłości przypomina powoli wróżenie z fusów. Czy mogliśmy przewidzieć pandemię? Jeśli tak, dlaczego nikt nic nie zrobił? Czy możemy przewidzieć dokładnie jakie kryzysy polityczne wybuchną zagranicą? A katastrofa klimatyczna, jak ona wpłynie na pracę po zakończeniu edukacji? Czy wyuczone umiejętności w jej obliczu na cokolwiek się zdadzą?
Niewiadomych jest coraz więcej, a co za tym idzie planowanie przyszłości staje się trudniejsze. Niemniej jednak przynajmniej w jakimś stopniu jest nadal możliwe. Przede wszystkim zwróćmy uwagę na nasze najbliższe otoczenie, rodzinę i znajomych. A szczególnie na położenie materialne i towarzyskie naszej rodziny. Jeśli jej pozycja jest dobra a rodzice mają odpowiednie kontakty i kapitał społeczny, z bardzo dużą dozą prawdopodobieństwa, z sukcesem zaplanujemy naszą przyszłość edukacyjno-zawodową. Dobrze wykształceni rodzice, wraz z licznymi znajomościami, mogą lepiej nam poradzić, jeśli chodzi o wybór szkoły i pracy.
Jeśli jednak nasza rodzina nie ma tak szerokiego zaplecza intelektualnego i materialnego, nic straconego. Musimy być przygotowani na pracę u podstaw. Być może będziemy musieli tuż po zawodówce pójść do pracy fizycznej lub nawet podjąć jakąś pracę bez wykształcenia i doświadczenia. Pamiętajmy przy tym, że nie powinniśmy się tego wstydzić, a drzwi edukacyjne się nie zmykają. Możemy skończyć technikum zaoczne lub szkołę dla dorosłych. Matura to matura, niezależnie od wieku otwiera drogę na studia. W każdym razie przygotujmy się na cięższą pracę, niż gdybyśmy urodzili się „lepiej”. Systemu nie przeskoczymy, to od nas niezależne, powinniśmy jednak jak najlepiej wykorzystać dostępne nam narzędzia do planowania przyszłości.
Jak planować przyszłość – edukacja
Jak widzimy powyżej, warunki początkowe znacznie determinują wachlarz możliwości planowania przyszłości edukacyjno-zawodowej. Niemniej jednak nadal dużo od nas zależy. Musimy mieć odpowiednią dozę motywacji i pozytywnego myślenia. Najważniejsze to myśleć i planować przyszłość realistycznie, czyli dostosowując się do sytuacji. Jeśli nie możemy od razu ukończyć technikum, pójdźmy do szkoły branżowej. Nie musimy od razu przechodzić z jednego etapu edukacji na wyższy, możemy zrobić sobie przerwę, taką jakiej potrzebujemy. Nie frustrujmy się innymi ludźmi, oni robią swoje, ponieważ dosłownie znajdują się w innym kontekście. Oni nie mogą być nami i na odwrót, porównywanie się nie ma najmniejszego sensu.
Planując edukację, sprawdźmy jakie zawody będą pożądane. Miejmy jednak w pamięci, że to może się zmienić w ciągu trwania naszego kształcenia. Dlatego też dobrym pomysłem jest wykształcić się bardzo szeroko. Mając np. fundamentalne oparcie w fachu wyuczonym w zawodówce, by później poszerzać swoje horyzonty. Jeśli dany zawód i tematyka nam pasują, możemy zgłębiać jego tajniki od zawodówki nawet do studiów wyższych.
Jeśli jednak mamy wykształcenie na „plan B”, będziemy czuć się pewniej i bezpieczniej. Obecnie rzadko kto pracuje w zawodzie wyuczonym. Obecny rynek pracy cechuje się elastycznością. Dlatego i my powinniśmy być elastyczni i posiąść kilka umiejętności. Chyba że dzięki rodzinie i znajomym mamy jasno określoną ścieżkę kariery, którą wieńczy pewne zatrudnienie. W takim przypadku dobra będzie wysoka specjalizacja (o ile dana kariera nam odpowiada).
Planowanie przyszłości – wybór kariery
Jeśli chodzi o pracę, w tej kwestii również ciężko coś zaplanować w sposób całkowicie pewny. Zapotrzebowanie na dane zawody wciąż się zmienia, postępuje informatyzacja i robotyzacja. Zaś informatyków jest coraz więcej, więc z czasem ten intratny zawód może stracić na atrakcyjności. Musimy więc śledzić trendy i także postawić na elastyczność.
Być może warto nauczyć się też jakiegoś ginącego zawodu. To swoiste pójście pod prąd może okazać się bardzo korzystne finansowo i dawać więcej satysfakcji niż praca w korporacji. Musimy jednak pamiętać, że gwarancji zatrudnienia nie mamy. Poza tym pierwotne wyobrażenia o danej pracy, mogą okazać się zupełnie nie trafione. Warto więc w miarę możliwości ciągle się rozwijać.
Przede wszystkim jednak przy planowaniu przyszłości edukacyjno-zawodowej powinniśmy być dla siebie wyrozumiali i przyjąć pewien margines porażki. Nie da się po prostu ciągle odnosić sukcesów. Gdy popadamy w przygnębienie, lub gniew, pamiętajmy o tym, że nie ma zwycięstwa zbudowanego bez przegranych.
